| Woord |
Definitie |
| Aanhangers |
mensen die de standpunten delen van (levensbeschouwelijke) organisaties, bv. de katholieke kerk, het Humanistisch Verbond.
Zie ook: actieve en passieve aanhangers.
dl.1, p.53
|
| Aartsvaders |
de stamvaders van het joodse geloof (Abraham, Isaak, Jacob)
dl.1, p.60
|
| Abraham |
De geschiedenis van het joodse volk begint 4000 jaar geleden met Abraham. Hij verlaat zijn geboortestreek, nadat hij met God een Verbond heeft gesloten: Abraham zal een groot volk voortbrengen dat in vrede en geluk zal leven in een eigen land. Hij was bereid zijn zoon Isaak te offeren (Genesis 22).
dl.l, p.38-41
|
| Actieve aanhangers |
mensen die de standpunten delen van (levensbeschouwelijke) organisaties en die daar ook in hun gedrag uiting aan geven
dl.1, p.53
|
| Actieve sportbeoefening |
Zelf aan een sport doen, bijvoorbeeld tennis of korfbal.
dl.3, p.82
|
| Adonai |
In het Jodendom wordt de naam van God niet uitgesproken. Men noemt hem: Adonai. Dat betekent: Heer. God is eeuwig. Hij heeft geen begin en geen einde.
dl.1, p.59
|
| Agnosten |
mensen die twijfelen aan het bestaan van God
dl.1, p.27
|
| Allah |
Zo noemen moslims God. Allah is groot, barmhartig en rechtvaardig.
Hij is de profeet.
dl.2, p.54
|
| Amateursport |
Sportbeoefening zonder dat de sporters er een inkomen aan hebben.
dl.3, p.82
|
| Apostelen |
de eerste christenen, met name de twaalf leerlingen van Jezus en de
eerste verkondigers van het evangelie. Zie ook evangelie.
dl.1, p.90,91
|
| Atatürk |
De grondlegger van het moderne Turkije (1923, 1924). Turkije en enkele andere islamitische landen voerden de scheiding in van kerk en staat.
dl.2, p.60
|
| Atheïsme |
niet in God geloven
dl.1, p.27
|
| Ayatollahs |
Sjiitische leiders die aangeven hoe Mohammed in een bepaalde situatiezou hebben gehandeld. De ayatollahs hebben in het huidige Iran heel veel macht.
dl. 2, p.56
|
| Bar Mitswa |
Joods ritueel waarbij een jongen toetreedt tot de joodsegeloofsgemeenschap.
dl.1, p.70
|
| Bat Mitswa |
Joods ritueel waarbij een meisje toetreedt tot de joodse geloofsgemeenschap.
dl.1, p.70
|
| Bedrijfscode |
De regels voor de werknemers van een bedrijf. Die regels geven aan hoe werknemers zich moeten gedragen tegenover collega’s, de klanten of de samenleving.
dl.3, p.110
|
| Beeldende taal |
Taal met gebruik van beelden. Beelden zijn woorden die naar iets anders verwijzen.
dl.3, p.19
|
| Begrafenis |
Het graf de laatste rustplaats voor een overleden persoon.
dl.2, p.108
|
| Beroepscode |
In beroepscodes staan de gedragsregels die voor een bepaald beroep gelden. Zo zijn er regels voor verplegers, inkopers, makelaars, dokters, enzovoort. Deze regels zijn op schrift gesteld.
dl.3, p.112
|
| Beroepsethiek |
Nadenken over waarden en normen in het werk. Wat hoort wel en wat niet in een werksituatie?
dl.3, p.106, 107, 108, 109
|
| Beroepshouding |
De manier waarop je je gedraagt of hoort te gedragen in je werk.
dl.3, p.128
|
| Beroepssport |
De sporter verdient zijn boterham met sporten.
dl.3, p.82
|
| Besnijdenis |
gewoonte waarbij de voorhuid van de penis wordt verwijderd. Geboorteritueel bij joden en ook een geboorteritueel bij een deel van de moslims.
dl.1, p.70
|
| Besnijdenis |
Ritueel (islam). Bij de besnijdenis wordt een klein stukje van de voorhuid van de penis weggesneden. Vaak gebeurt het op de zevende dag na de geboorte.
dl. 2, p.71
|
| Bestaanservaring |
ervaring die je diep raakt
dl.1, p.14
|
| Betrokkenheid |
De verbondenheid die je hebt met iets, bijvoorbeeld je werk.
dl.3, p.132
|
| Biecht |
sacrament (katholiek): spijt betuigen over foute dingen en vergeving ontvangen (boete en verzoening)
dl.1, p.94
|
| Bijbel |
voor joden de TeNaCH. Heilig boek voor joden. Voor christenen is de bijbel het Oude en Nieuwe Testament. Heilig boek voor christenen.
dl.1, p.36,69, 93
|
| Binnenkant van de mens |
de combinatie van een bepaald karakter en een kijk op het leven
dl.1, p.104-107
|
| Biseksueel |
Gericht zijn op beide geslachten: man en vrouw.
dl.2, p.81
|
| Branche |
Verzameling van alle bedrijven die actief zijn in een bepaalde categorie producten of diensten. Denk bijvoorbeeld aan de toerismebranche, de horecabranche, de bouwbranche, de kledingbranche en de autobranche.
dl.3, p.76
|
| Branchecode |
De gedragsregels die gelden (moeten gelden) in een bepaalde branche.
dl.3, p.113
|
| Breedtesport |
Sporten op een laag niveau. Mensen doen het in hun vrije tijd en ze verdienen er geen geld mee.
dl.3, p.82
|
| Buitenkant van de mens |
het uiterlijk en gedrag van een mens. Via die buitenkant wordt duidelijk wie je bent en hoe je je voelt.
dl.1, p.108-111
|
| Buitenkant van levensbeschouwing |
de uitingen van levensbeschouwing: inspirerende personen, levensbeschouwing belangrijke geschriften, rituelen, feesten, symbolen en organisaties
dl.1, p.31
|
| CDA |
Christen Democratisch Appel. Christelijke politieke partij.
dl.1, p.99
|
| Christelijk visie op de mens |
volgens het christendom is de mens geschapen naar het beeld van God.
De mens is uniek, beperkt, onsterfelijk, vrij en verantwoordelijk.
dl.1, p.84,85
|
| Christelijke waarden |
principes (idealen) van christenen, zoals liefde tot God, naastenliefde, rechtvaardigheid
dl.1, p.44
|
| Christendom |
levensbeschouwing met twee miljoen aanhangers in de wereld: geloof in één God, die in Jezus – ‘de Messias’ - op aarde kwam. Geloof in een leven na de dood: een Rijk van God.
dl. 1, p.76-79
|
| Christendom en seksualiteit |
Seks en liefde worden tegenwoordig sterk aan elkaar gekoppeld in de christelijke opvatting. Vroeger was een huwelijk een voorwaarde voor seks. Seksualiteit was vooral gericht op de voortplanting en homoseksualiteit werd afgewezen.
dl.2, p.94, 95
|
| Christenunie |
christelijke politieke partij
dl.1, p.99
|
| CNV |
Christelijk Nationaal Vakverbond. Een groep van christelijke werknemers (vakbond).
dl.1, p.99
|
| Collegialiteit |
Je collega als een ‘kameraad’ zien en hem ook zo behandelen. Dat betekent elkaar steunen en op elkaar vertrouwen.
dl.3, p.143
|
| Coming out |
Iemand komt uit voor zijn homoseksuele geaardheid.
dl.2, p.81
|
| Coubertin, Pierre de |
Grondlegger van de moderne Olympische Spelen. Zijn levensbeschouwelijk uitgangspunt bij de Spelen was: meedoen is belangrijker dan winnen.
dl.3, p.94
|
| Crematie |
Het dode lichaam wordt verbrand in een crematorium.
dl. 2, p.108
|
| Cultuur |
Datgene wat door de mens zelf, zijn medemens of zijn voorouders gemaakt of veranderd is.
dl.2, p.33
|
| Cyberseks |
Seks op of via het internet.
dl. 2, p.80
|
| Dag des Oordeels |
(islam) De dag waarop iedereen zal sterven. Een korte tijd nadat iedereen is gestorven, worden alle doden opgewekt. Ze worden weer levend gemaakt en naar een verzamelplaats gebracht. Allah spreekt daar zijn oordeel uit over alle mensen. Mensen die slecht geleefd hebben, gaan naar de hel. Mensen die goed geleefd hebben gaan naar het paradijs (de hemel).
dl. 2, p.116
|
| Davidster |
symbool van het Jodendom
dl.1, p.50
|
| Diaspora |
diaspora betekent letterlijk: verspreid over de wereld. De joden buiten Israël worden joden in de diaspora genoemd.
dl.1, p.60
|
| Dierproeven |
Testen met dieren in bedrijven, universiteiten, overheidsinstellingen, ziekenhuizen en scholen voor middelbaar en hoger beroepsonderwijs. Deze testen hebben bepaalde doelstellingen zoals het vinden van medicijnen voor ernstige ziekten.
dl.2, p.43, 44
|
| Discipline |
Baas zijn over jezelf. Discipline betekent ook: nauwkeurig en netjes werken. Met discipline wordt ook bedoeld: je aan de regels houden.
dl.3, p.133
|
| Discriminatie |
het achterstellen van bepaalde mensen
dl.1, p.120
|
| Doop |
christelijk sacrament bij de geboorte. Je wordt door de doop opgenomen in de kerkgemeenschap.
dl.1, p.44,94
|
| Doping |
Niet-natuurlijke middelen of methoden die gebruikt worden met als doel een betere prestatie te leveren.
dl.3, p.90
|
| Duurzaamheid |
Zorgen dat onze kinderen en kleinkinderen straks een fijn bestaan kunnen hebben. Dat betekent: een niet te grote voetafdruk.
dl. 2, p.39
|
| EO |
Evangelische Omroep
dl.1, p.99
|
| Erasmus |
(geboren in Rotterdam, 1466 tot 1536). Humanist en christen. Hij benadrukte dat de mens vrij is: hij kan in het leven steeds keuzes maken.
dl.3, p.32
|
| Esthetische chirurgie |
Schoonheidsoperaties van lichaamsdelen die op zich gezond zijn.
dl. 2, p. 18
|
| Ethiek |
Ethiek gaat over wat menswaardig en wat niet menswaardig is. Wat zijn de juiste waarden en normen in het menselijk verkeer?
De ethiek houdt ons een norm voor: je hoort menswaardig te leven.
dl.2, p.132
|
| Ethiek |
Nadenken over waarden en normen. Wat hoort wel en wat niet?
dl.3, p.114
|
| Ethisch probleem |
Je streeft méérdere waarden na en je kunt die waarden niet tegelijkertijd in praktijk brengen.
dl.2, p.134
|
| Etiquette |
Omgangsvormen en fatsoensregels die gelden als mensen met elkaar omgaan.
dl. 2, p.140
|
| Eucharistie |
christelijk sacrament: een katholieke gebedsdienst. Protestanten spreken van het ‘Heilig Avondmaal’.
dl.1, p.94
|
| Evangelie |
Verhaal over het leven van Jezus (zijn ideeën, zijn manier van omgaan met mensen en met God). Er zijn vier evangeliën: van Mattheüs, Marcus, Lukas en Johannes.
dl.1, p.93
|
| Fair Play |
Eerlijk spelen.
dl.3, p.88
|
| Foute vrienden |
vrienden die eigenschappen hebben waar jij veel moeite mee hebt, bv. profiteren, roddelen, crimineel gedrag en na-apen.
dl.1, p.131
|
| Franciscus van Assisi |
Hij hield veel van dieren en elk jaar wordt Werelddierendag op zíjn verjaardag gevierd. Franciscus zag de natuur als Gods Schepping. Met die schepping moet de mens eerbiedig omgaan. Hij is voor christenen een voorbeeld van hoe mensen met de natuur moeten omgaan.
dl.2, p.47
|
| Franciscus van Assisi |
katholieke heilige in de middeleeuwen (1182-1226). Hij leefde eenvoudig, wilde op de eerste plaats Christus dienen en navolgen. Hij streefde vrede na en kwam op voor de armen. Hij was ook een groot dierenvriend en stond aan de basis van de Orde der Minderbroeders.
dl.1, p.92
|
| Functionele relaties |
Relaties die voortkomen uit taken en verantwoordelijkheden die je hebt in de samenleving.
dl.3, p.56
|
| Gedrag van de mens |
lichaamshouding, gebaren, gezichtsuitdrukking, lichamelijk contact, dans, muziek, etc.
dl.1, p.110,111
|
| Gedragscode |
Vaste regels over hoe mensen zich moeten gedragen, bv. op hun werk.
dl.3, p.110
|
| Gedragsregels |
De verwachtingen die we hebben over het gedrag van mensen (vastgelegd in regels).
dl.3, p.105
|
| Gemeenschappelijke levensbeschouwing |
levensbeschouwing van een groep mensen levensbeschouwing
dl.1, p.26
|
| Genegenheid |
Je mag elkaar graag en dat laat je ook merken (kenmerk van vriendschap en ook liefde)
dl.1, p.127
|
| Genitaliën |
Geslachtsorganen.
dl. 2, p.80
|
| Geweten |
Innerlijk besef van goed en kwaad.
dl. 3, p.121
|
| Gewetensbezwaren |
Soms krijg je van je baas een opdracht om werkzaamheden te verrichten waar je moeite mee hebt. Het werk gaat in tegen je geweten: je hebt er grote bezwaren tegen. Op zo’n moment kom je in een moeilijke situatie terecht. Je moet dingen doen waar je niet achter staat.
dl.3, p.121
|
| Gewone vraag |
vraag over minder belangrijke dingen in het leven waar je een precies antwoord op kunt geven
dl.1, p.10
|
| God |
iets of iemand dat de mens overstijgt, eventueel alles geschapen heeft of alles bestuurt.
dl.1, p.27,59,62,64,78,80,83,84,88,90,91,94,96
|
| Godsdienstige levensbeschouwing |
levensbeschouwing waarbij mensen in een God geloven
dl.1, p.27
|
| Gospel |
Muziek met een christelijke kijk op het leven.
dl.3, p.17
|
| Gouden eeuwen van de islam |
In de periode van 750 – 1258 maakt de islamitische cultuur een bloeitijd door. Het geloof wordt belangrijker en verschillende wetenschappen komen sterk op. Universiteiten worden gesticht, waaronder de beroemde Al-Azhar universiteit in Cairo.
dl.2, p.55
|
| Hadieth |
Belangrijk islamitisch geschrift. Daarin staan de verhalen over Mohammed.
dl.2, p.70
|
| Hadj |
De bedevaart van de moslims. Elke moslim moet ééns in zijn leven - als het kan - naar Mekka gaan: op bedevaart. Een van de vijf zuilen van de islam.
dl.2, p.65
|
| Halal |
Halal betekent: ‘rein’ of ‘toegestaan’. Moslims mogen alleen vlees eten dat halal is. Het is vlees dat volgens islamitische voorschriften geslacht is. Volgens de Koran mogen moslims geen varkensvlees eten.
dl.2, p.72
|
| Hedonist |
Iemand die genieten het belangrijkste vindt in het leven. Een mens kan genieten valt van eten, drinken, seksualiteit, etc.
dl.2, p.92
|
| Hemelvaart |
beweging o.l.v. Luther en Calvijn in de rooms-katholieke kerk die uitloopt op een afscheiding van ‘protestantse kerken’ (16e eeuw). Ook wel genoemd: de Reformatie.
dl.1, p.80,81
|
| Hervorming |
beweging o.l.v. Luther en Calvijn in de rooms-katholieke kerk die uitloopt op een afscheiding van ‘protestantse kerken’ (16e eeuw). Ook wel genoemd: de Reformatie.
dl.1, p.80,81
|
| Heteroseksueel |
Iemand die gericht is op een persoon van het andere geslacht.
dl.2, p.81
|
| Hidjra |
Mohammed vertrekt in 622 uit zijn geboorteplaats Mekka en gaat naar de stad Medina. Dit heet de ‘hidjra’. Met de hidjra begint de islamitische jaartelling.
dl.2, p.68
|
| Hiphop |
Muziek die is ontstaan in New York in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Vooral in arme, zwarte wijken zoals de The Bronx. Men maakte muziek, maar was ook kritisch op de samenleving. Hiphoppers maakten rapmuziek. Rappen is half zingend praten of het rijmend opzeggen van een tekst over een nummer heen. Hiphoppers deden ook aan breakdance en graffitti.
dl.3, p.15
|
| HIV |
Het virus dat aids kan veroorzaken.
dl. 2, p.89
|
| Holebiseksualiteit |
Iemand is homoseksueel of lesbisch en heeft daarnaast ook biseksuele gevoelens.
dl.2, p.81
|
| Homoseksueel |
Iemand die gericht is op een persoon van hetzelfde geslacht.
dl.2, p.81
|
| Houding |
De manier waarop je je gedraagt of hoort te gedragen, bv. op je werk.
dl.3, p.128
|
| Huisdieren |
Dieren die leven en wonen in of om een huis. Ze worden meestal gevoed en verzorgd door de mens. Huisdieren hebben zich aangepast aan een leven direct bij de mens. Ze zijn ook nuttig voor de mens.
dl. 2, p.31
|
| Humanisme |
Levensbeschouwing die de mens het belangrijkste vindt. Een humanist vindt dat je zelf vorm moet geven aan je leven.
dl.3, p.31
|
| Humanistisch begeleider |
Hij helpt mensen vorm te geven aan een bepaalde viering, bv. relatieviering.
dl.3, p.46
|
| Humanistisch Verbond |
Belangrijkste humanistische organisatie in Nederland.
dl.3, p.49
|
| Humanistische uitvaartbegeleiding |
Deze organisatie helpt mensen die een uitvaart van een dierbare een humanistisch karakter willen geven.
dl.3, p.46
|
| Huwelijk |
relatie waarin de partners getrouwd zijn en (meestal) met elkaar samenwonen en. In Nederland kun je voor de wet getrouwd zijn. Dat geldt voor heteroseksuele stellen, maar ook voor homoseksuele stellen.
Daarnaast kunnen mensen trouwen voor de kerk.
dl.1, p.140
|
| Ibrahim |
profeet in de Koran. Hij is bereid zijn zoon (Isma’íel) te offeren.Koran 37, 97-111. (vgl. Abraham in de Bijbel)
dl.1, p.41
|
| Identiteit |
Wie je bent en wie je zou willen zijn.
dl. 2, p.15
|
| Imam |
Een imam heeft een belangrijke functie in de moskee. Hij gaat voor in het gebed en hij zorgt ervoor dat alles netjes verloopt in de moskee. De imam heeft ook een sociale en politieke functie in de geloofsgemeenschap (de umma).
dl.2, p.69
|
| Impotent |
Niet in staat tot de seksuele daad (man).
dl. 2, p. 80
|
| Inlevingsvermogen |
Het vermogen je geheel en al met je gedachten in iets of iemand te verplaatsen.
dl.3, p.137
|
| Inspirerende persoon |
persoon die een voorbeeld is voor anderen
dl.1, p.32,33
|
| Intimiteit |
belangrijk bij seksualiteit. Je persoonlijk verbonden voelen met een partner. Die verbondenheid is lichamelijk van aard, gericht op plezier en voortplanting, maar je deelt met elkaar ook je gevoelens en kijk op het leven.
dl.1, p.138
|
| Islam en seksualiteit |
Volgens de islam maakt seksueel genot het leven prettiger. Elke moslim - man of vrouw - heeft recht op bevrediging van de seksuele behoeften. Seks mag alleen met iemand van het andere geslacht, waarbij een huwelijk een eerste voorwaarde is.
dl.2, p.93
|
| Islamfundamentalisme |
Stromingen in de islam die hechten aan een letterlijke naleving van wat er in de Koran staat en de eeuwenoude islamitische gewoonten.
dl. 2, p.56
|
| Islamitisch mensbeeld |
In de schepping is de mens het belangrijkste. Allah heeft de mens geschapen als Zijn plaatsvervanger op aarde. De mens moet goed leven: hij moet Allah aanbidden en rechtvaardig zijn.
dl.2, p.66
|
| Islamitische visie op man en vrouw |
Man en vrouw zijn niet gelijk maar wel gelijkwaardig. De mannelijke en vrouwelijke taken sluiten aan bij de eigen aard van man en vouw.
De islam gaat er van uit dat de man zich gemakkelijk laat afleiden door de schoonheid van een vrouw, ook van een vrouw die al een relatie heeft. Daarom kleden veel moslima’s zich niet te verleidelijk.
dl.2, p.67
|
| Jaloezie |
Een houding waarbij je iemand anders iets niet gunt. Jaloezie komt voort uit angst en onzekerheid.
dl.3, p.60
|
| Jeugdcultuur |
Jongeren kunnen deel uitmaken van een groep met een eigen kledingstijl, uiterlijk, muziek en
dl. 2, p.17
|
| Jezus van Nazareth |
inspirerend persoon die leefde van 0 tot 30 jaar na Christus. Hij was een jood die door zijn leerlingen en door de eerste christenen werd gezien als een Messias: een bevrijder. Hij kwam op voor de armen en verkondigde het ‘Rijk van God’. Later werd Jezus als de stichter van het christendom gezien.
dl.1, p.33,90,91,96
|
| Jonge Humanisten |
Jongerengroep van het Humanistisch Verbond (jongeren tussen 18 en 27 jaar).
dl.3, p.49
|
| Joods huwelijk |
dat vindt in de synagoge plaats, onder de choepa, een soort baldakijn.
Man en vrouw beloven elkaar trouw tot in de dood. Ze beloven God
elkaar te steunen. Ook schuiven ze elkaar een ring om de vinger. De man trapt een glaasje stuk dat eerst in een doek was gewikkeld.
dl.1, p.60
|
| Joods mensbeeld |
De mens is een beeld van God. Ieder mens heeft een vrije wil. De mens is een beperkt wezen.
dl.1, p.64
|
| Kalief |
Het Arabische woord voor opvolger (of plaatsvervanger). Mohammed heeft geen opvolger aangewezen. Na Mohammed worden er vier kaliefen gekozen die een persoonlijke band met Mohammed hebben gehad.
dl.2, p.58
|
| Karakter |
de combinatie van innerlijke eigenschappen van een persoon.
Die eigenschappen herken je voor een deel aan hoe mensen zich gedragen.
dl.1, p.104-107
|
| Kastenstelsel |
De samenleving is opgebouwd uit een aantal sociale roepen. Die groepen worden kasten genoemd. Er zijn grote verschillen tussen de kasten. In 1950 is in India het kastenstelsel officieel afgeschaft.
dl. 2, p.120, 121
|
| Kerstmis |
christelijk feest in verband met de geboorte van Jezus van Nazareth
dl.1, p.96
|
| Klimaatverandering |
De verandering van het gemiddelde weertype over een bepaalde periode.
dl. 2, p.36
|
| Koran |
Belangrijk islamitisch geschrift. De Koran is een heilig boek: het is het woord van Allah. Het bevat 114 hoofdstukken die soera’s worden genoemd. Iedere soera bestaat weer uit een aantal verzen.
dl.2, p.70
|
| Koran |
belangrijk geschrift voor de islam. Het heilige boek voor moslims.
dl.1, p.36
|
| Kosjer |
Kosjer betekent: rein. Omdat joden bloed zien als een symbool van het leven, zit in het voedsel geen bloed. Verder eten joden geen varkensvlees. Voor orthodoxe joden is het ook verboden vlees met melkproducten te vermengen. Ook dat gebeurt uit respect voor het leven.
dl.1, p.72
|
| KRO |
Katholieke Radio Omroep
dl.1, p.99
|
| Kruisje |
symbool van een christen: verwijst naar het christen-zijn
dl.1, p.98
|
| Kruistochten |
‘heilige oorlogen’ van christenen tegen gebieden die door moslimsin Europa waren ingenomen (elfde en twaalfde eeuw)
dl.1, p.80
|
| Kruistochten |
Heilige oorlogen van christenen om gebieden te heroveren op moslims.
dl. 2, p.59
|
| LAT |
afkorting voor: Living Apart Together. Relatie waarin de geliefden af en toen bij elkaar zijn. Het kan zijn dat de partners getrouwd zijn, maar dat hoeft niet. Het kan om een homostel of een heterostel gaan.
dl.1, p.138
|
| Leerlingen |
zo worden in de Bijbel de volgelingen van Jezus van Nazareth genoemd
dl.1, p.90
|
| Levensbeschouwelijk ritueel |
een ritueel met woorden, daden en symbolen. Het gemeenschapsgevoel ritueel wordt versterkt. Rituelen spelen een rol bij bestaanservaringen, verwijzen naar iets hogers en geven mensen (weer) kracht.
dl.1, p.44-47
|
| Levensbeschouwelijk verhaal |
een groepsverhaal over belangrijke ervaringen waarin levensvragen en -antwoorden voorkomen
dl.1, p.38-41
|
| Levensbeschouwing |
een kijk op het leven, waarin voorlopige antwoorden worden gegeven op levensvragen
dl.1, p.8,20,68
|
| Levensverwachting |
De verwachting van de levensduur van een individu in een bepaalde groep, bijvoorbeeld in Nederland.
dl.3, p.63
|
| Levensvraag |
vraag over écht belangrijke dingen, zonder een vast antwoord
dl.1, p.10-13
|
| Liberale joden |
Joden die bepaalde waarden uit de Thora heel belangrijk vinden. Denk aan de liefde tot God, naastenliefde en rechtvaardigheid.
dl.1, p.59
|
| Liefde |
van elkaar houden en voor elkaar kiezen. Dat doe je met je gevoel én met je verstand. Liefde betekent dat je rekening houdt met de behoeften van de ander.
dl.1, p.136
|
| Liefdesrelatie |
Twee geliefden kiezen nadrukkelijk voor elkaar en delen hun leven.
dl.3, p.58
|
| Maimonides |
beroemde rabbijn (1135-1204) die de Thora probeerde uit te leggen.
dl.1, p.68
|
| Martin Buber |
Beroemde joodse denker (1878 tot 1965). Voor hem was ieder mens bijzonder. Buber was tegen het ‘in hokjes stoppen’ van mensen, omdat er daardoor geen aandacht meer is voor het eigene van ieder mens. Iemand (eerst) beoordelen als lid van een groep, leidt tot vooroordelen en discriminatie.
dl.1, p.68
|
| Masturbatie |
Zelfbevrediging.
dl. 2, p.80
|
| Menorah |
zevenarmige kandelaar. Belangrijk joods symbool.
dl.1, p.73
|
| Mens al sociaal wezen |
de mens heeft andere mensen nodig om zelf mens te worden. De mens wezen is ook betrokken op andere mensen
dl.1, p.114
|
| Mens als geslachtelijk wezen |
de mens is van het mannelijk of vrouwelijk geslacht.Mensen hebben mannelijke of vrouwelijke lichamelijke kenmerken.
dl.1, p.113
|
| Mens als levensbeschouwelijk wezen |
ieder mens heeft een kijk op het leven
dl.1, p.115
|
| Mens als lichamelijk wezen |
een mens wordt geboren en gaat dood. Ieder mens heeft een wezen. Het is een vast punt in zijn bestaan.
dl.1, p.112
|
| Mens als zelfbewust wezen |
de mens heeft verstand, waardoor hij over zichzelf en zijn omgeving wezen kan nadenken
dl.1, p.115
|
| Messias |
Joden geloven in de komst van een verlosser (een ‘Messias’) die het Rijk van God zal brengen. Volgens het christendom was Jezus de Messias.
dl.1, p.59,90
|
| Metal |
Ruige vorm van hardrock. Het is rockmuziek met harde gitaren. De teksten zijn vaak hard en donker: nogal eens wordt er verwezen naar de dood.
dl.3, p.14
|
| Milieu |
Alles wat tot jouw omgeving hoort. Dat kan iets zijn dat de mens aantreft, zoals een oerwoud, maar ook iets dat de mens zélf heeft gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan een dorp of stad.
dl.2, p.33
|
| Mode |
Een tijdelijke, wijdverbreide smaak op een bepaald gebied.
dl. 2, p.24
|
| Modellenmaatje |
(maatje O) Lange benen, een slank figuur, weinig vet en een laag gewicht.
dl. 2, p.13
|
| Moderne rouwrituelen |
Moderne manieren om met de dood om te gaan, zoals herdenkingsplaatsen in de publiek ruimte, stille tochten, condoleance-en gedenksites.
dl. 2, p.110
|
| Mohammed |
Mohammed leefde van 570 tot 632. Hij staat aan het begin van de islam. Mohammed bracht Allah’s boodschap naar de mensen. Daarom is hij de profeet voor de moslims en het grote voorbeeld voor alle moslims.
dl.2, p.58,68
|
| Monogamie |
De liefde bedrijven met alleen één persoon.
dl. 2, p.89
|
| Monotheïsme |
Een godsdienst waarbij één god wordt erkend (mono = één, theos = god). Joden, christenen en moslims geloven in één god.
dl.1, p.59,78,83
|
| Monotheïsme |
Een godsdienst waarbij één god wordt erkend (mono = één, theos = god). Joden en moslims geloven in één god.
dl.2, p.54
|
| Moskee |
Het gebedshuis en de ontmoetingsplek van moslims. Kinderen leren er ook over de Koran en krijgen godsdienstonderwijs van de imam.
dl.2, p.73
|
| Moslim Omroep |
Deze omroep maakt tv-programma’s voor moslims in Nederland.
dl.2, p.73
|
| Mozes |
inspirerend persoon voor het Jodendom. Hij leidde de uittocht uit de slavernij in Egypte. Bovendien was het Mozes aan wie God de Tien Geboden gaf.
dl.1, p.59,68
|
| Muziekstijl |
Groep artiesten met eigen kenmerken: instrumenteel, zang en teksten.
Daarnaast ook met een eigen uiterlijk en gedrag van de artiesten.
dl.3, p.14
|
| Natuur |
Datgene wat de mens aantreft, datgene wat door de mens níet gemaakt of gewijzigd is. Bij dit laatste bedoelen we dat het niet door jezelf, je medemens of je voorouders gemaakt of veranderd is.
dl.2, p.30, 31
|
| Natuurlijke dood |
Mensen kunnen doodgaan door ouderdom of ziekte. De mens kan er geen invloed op uitoefenen.
dl. 2, p.105
|
| NCRV |
Nederlands Christelijke Radio Omroep: protestants-christelijke omroep
dl.1, p.99
|
| Nederpop |
Popmuziek gemaakt door Nederlandse bands en artiesten.
dl.3, p.17
|
| Nelson Mandela |
inspirerend persoon voor velen (o.a. voor humanisten)
dl.1, p.33
|
| Niet-godsdienstige levensbeschouwing |
levensbeschouwing waarbij mensen niet in God geloven
dl.1, p.27
|
| Niet-natuurlijke dood |
Mensen die niet doodgaan door ouderdom of ziekte. Mensen kunnen hier wel invloed op uitoefenen.
dl. 2, p.105
|
| Niet-religieuze joden |
mensen die wel tot de joodse bevolkingsgroep behoren, maar niets (meer) met hun geloof doen
dl.1, p.59
|
| Nieuwe Testament (NT) |
boeken van de volgelingen van Jezus over hun geloof in God. Vormt samen met het Oude Testament de (christelijke) Bijbel. Geschreven tussen 50 en 110 na Chr.
dl.1, p.93
|
| Non-verbale communicatie |
Informatieoverdracht zónder woorden.
dl.3, p.18
|
| Normen |
De verwachtingen over het gedrag van mensen. Normen hangen direct samen met de waarden die je aanhangt.
dl.3, p.105
|
| Normen |
De regels die bij waarden horen.
dl. 2, p.130
|
| Offerfeest |
Een heel belangrijk feest voor moslims. Moslims gaan ‘s morgens naar de moskee om te bidden. Daarna wordt er een schaap geslacht op een speciale manier. Dor het offerfeest laten moslims zien dat ze nog steeds hun leven in dienst stellen van Allah.
dl.2, p.71
|
| Olympisch vuur |
Dit symbool staat voor het eeuwige verlangen van de mens naar eenheid.
dl.3, p.95
|
| Olympische Spelen |
Deze spelen zijn als sportief evenement ontstaan in de Griekse oudheid uit godsdienstige feesten. Aan de Olympische Spelen deden alleen de ‘vrije Grieken’ mee. Slaven en vrouwen mochten niet meedoen. In 393 na Christus verbood de christelijke keizer Theodosius de Spelen vanwege hun ‘heidens’ karakter. Aan het einde van de negentiende eeuw zorgde de Franse baron Pierre de Coubertin voor de herinvoering van de Olympische Spelen. De eerste moderne Spelen vonden plaats in Athene in 1896.
dl.3, p.94
|
| Olympische vlag |
Deze vlag bevat vijf gekleurde ineengestrengelde ringen op een wit veld. De ringen (blauw, zwart, rood, geel en groen) verwijzen naar de verbondenheid van de vijf werelddelen. Onder de ringen staat het motto van de spelen: citius, altius, fortius (sneller, hoger, sterker).
dl.3, p.96
|
| Omgangsvormen |
De manier waarop je omgaat bv. met klanten of collegae.
dl.3, p.137,140
|
| Ondernemingszin |
Niet bang zijn om iets nieuws te bedenken of iets moeilijks te doen.
dl.3, p.133
|
| Ontzuiling |
vanaf 1960 laten steeds meer maatschappelijke organisaties de band met geloof en kerk los
dl.1, p.81
|
| Onvrijwillige relatie |
Een relatie waar je zelf niet voor gekozen hebt.
dl.3, p.55
|
| Openbaring |
een toekomstvisie gebaseerd op geloofsvoorstellingen. Ook wel genoemd ‘Apocalyps’.
dl.1, p.93
|
| Opwarming aarde |
Het gemiddeld warmer worden van de (temperatuur van) de aarde door de uitstoot van broeikasgassen.
dl. 2, p.36, 37
|
| Organisatie |
groep met regels, bestuur, medewerkers, geld, kantoren, etc.
dl.1, p.52
|
| Orgasme |
Volledige bevrediging bij geslachtsgemeenschap; klaarkomen.
dl. 2, p. 80
|
| Orthodox |
zuiver in de leer. Vasthouden aan de overgeleverde voorschriften (van de kerk). Bijvoorbeeld Grieks-orthodox, Russisch-orthodox en Syrisch-orthodox. In 1054 is de basis gelegd voor deze orthodoxe stromingen.
Er vond toen een scheuring plaats tussen de katholieke kerk van Rome en de Oosterse katholieke kerk van Constantinopel.
dl.1, p.81
|
| Orthodoxe joden |
Joden die zich heel streng aan alle regels houden die in de Thora staan. Ze gebruiken nooit melk en vlees samen. De mannen dragen zwarte kleren en een hoed. Ze hebben baarden omdat ze zich niet mogen scheren.
dl.1, p.59
|
| Oude Testament (OT) |
voor christenen samen met het Nieuwe Testament de Bijbel. Het OT omvat drie groepen boeken: Tora, Profeten en Historische Boeken.
dl.1, p.93
|
| Pali Canon |
belangrijk geschrift voor boeddhisme
dl.1, p.36
|
| Pasen |
bij het paasfeest staat de opstanding van Jezus centraal. Drie dagen nadat Jezus begraven was, liet God hem ‘opstaan’. Jezus ‘verrees’ uit de dood. De leerlingen van Jezus zijn daarvan getuige. In het verhaal van Jezus wordt duidelijk dat de dood overwonnen kan worden in een nieuw leven bij God, en dankzij God.
dl.1, p.96
|
| Passieve aanhangers |
mensen die de standpunten delen van (levensbeschouwelijke) organisaties, maar die daar in hun gedrag weinig uiting aan geven
dl.1, p.53
|
| Passieve sportbeoefening |
Zelf niet aan een sport doen, maar sport wel volgen, via de krant, de tv, internet, etc.
dl.3, p.82
|
| Persoonlijke levensbeschouwing |
de levensbeschouwing van één persoon
dl.1, p.26
|
| Persoonlijke relaties |
Relaties die voortkomen uit een persoonlijke band die je hebt met een ander mens.
dl.3, p.56
|
| Pinksteren |
een christelijk feest dat vijftig dagen na Pasen gevierd wordt. Tijdens het pinksterfeest vieren christenen de uitstorting van de Heilige Geest over de eerste geloofsgemeenschap te Jeruzalem.Daardoor krijgen christenen de kracht om goed te leven.
dl.1, p.97
|
| PKN |
afkorting voor: Protestantse Kerk in Nederland. De PKN is een fusie van een aantal protestants-christelijke kerken (vanaf 1 mei 2004): onder andere de Nederlandse Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden.
dl.1, p.99
|
| Pogrom |
het aanvallen en vermoorden van joden in de middeleeuwen en ook daarna.
dl.1, p.60
|
| Popmuziek |
Populaire muziek. Popmuziek wordt door grote groepen mensen (het volk) mooi gevonden. Popmuziek is ontstaan in de jaren vijftig van de vorige eeuw. De basis voor de moderne popmuziek is de rock and roll-muziek.
dl.3, p.10
|
| Priesterwijding |
sacrament (katholiek) voor degene die tot priester gewijd wordt.
(plechtige handeling)
dl.1, p.94
|
| Protestantse kerken |
tijdens de reformatie (16-de eeuw) splitsten een aantal groepen zich af van de Rooms-Katholieke Kerk. Ze zichtten eigen kerken op. Ze wilden terug naar wat in hun ogen de basis van alles was: het woord van God, te vinden in de Bijbel.
dl.1, p.81
|
| Rabbijn |
joodse geestelijke. Hij geeft onder andere uitleg over de Thora en houdt toespraken in de synagoge.
dl.1, p.73
|
| Ramadan |
Vastenmaand van moslims. Ze eten en drinken dan niet van zonsopgang tot zonsondergang, behoudens uitzonderingen.
De Ramadan is een van de vijf zuilen van de islam.
dl.2, p.64
|
| Reïncarnatie |
(hindoeïsme) Na je dood word je opnieuw geboren. Niet je lichaam, maar wel je ziel. Die komt terug in een nieuw lichaam. Je leven wordt mede bepaald door hoe je in een vorig leven heb geleefd. De dood het begin van een nieuw bestaan.
dl. 2, p.120,121
|
| Rechten |
Zaken die je toebehoren en waar ook in voorzien behoord te worden.
Bijvoorbeeld gezondheid, veiligheid, onderwijs.
dl.3, p.40
|
| Rechten van de Mens |
Rechten die na de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) door de Verenigde Naties zijn opgesteld.
dl.3, p.40
|
| Rechten van het Kind |
Rechten die gelden voor iedereen die jonger is dan achttien jaar. Deze rechten moeten ervoor zorgen dat je als kind goed kunt leven.
dl.3, p.40
|
| Reformatie |
hervormingsbeweging o.l.v. Luther en Calvijn in de rooms-katholieke kerk die uitloopt op een afscheiding van ‘protestantse kerken’ (16e eeuw). Ook wel genoemd: de Hervorming. Zie ook Luther.
dl.1, p.81
|
| Reggae |
Muziekstijl. In reggae wordt geprotesteerd tegen Westerse landen. Deze landen hebben mensen in arme landen lange tijd als slaven behandeld.
Bob Marley wordt gezien als de grondlegger van de reggaemuziek.
dl.3, p.16
|
| Relatie |
Een duurzame, blijvende omgang van twee mensen.
dl.3, p.55
|
| Relaties |
de verhoudingen (banden) die je hebt met andere mensen
dl.1, p.125
|
| Relatievormen |
Verschillende manieren om een relatie vorm te geven, zoals verkering, samenwonen en huwelijk.
dl.3, p.28
|
| Renaissance |
Heropleving van humanistische denkbeelden, aan het einde van de middeleeuwen (ongeveer 1500). Vooral in Italiaanse steden als Florence en Sienna.
dl.3, p.31
|
| Respect |
Eerbied of waardering hebben voor anderen. Respecteren wil ook zeggen dat je rekening houdt met anderen.
dl.3, p.139
|
| Respect hebben |
ruimte geven aan je medemens en accepteren dat mensen verschillend zijn
dl.1, p.121
|
| Resultaatsport |
Sport waarbij het er om gaat dat er een bepaald resultaat wordt nagestreefd.
dl.3, p.82
|
| Ring |
symbool van liefde
dl.1, p.48
|
| Ritueel |
handeling die steeds terugkeert op een vast tijdstip of bij een bepaalde gelegenheid
dl.1, p.42
|
| Ritueel slachten |
Slachten volgens regels die met een geloof verband houden (islam of jodendom).
dl. 2, p. 40, 41
|
| Rolpatronen |
De heersende standpunten over hoe jongens en meisjes zich moeten gedragen.
dl.3, p.66
|
| Rooms-katholieke kerk |
de grootste stroming binnen het christendom. Alle aangesloten kerk plaatselijke kerken zijn verbonden met de bisschop van Rome: de paus, die het hoofd van de katholieke kerk is.
dl.1 p.54,78,99
|
| Rouwrituelen bij de islam |
Na het overlijden wordt het lichaam ritueel gewassen en in witte doeken gewikkeld. De imam leest voor uit de Koran. Het lichaam wordt binnen 24 uur begraven. De moslim wordt op zijn rechterzijde begraven, met het hoofd naar Mekka. Vrienden van de familie brengen na de begrafenis voedsel naar de nabestaanden. Familie en vrienden komen bijeen om te bidden. Ze lezen samen uit de Koran. Na veertig dagen wordt de rouwperiode afgesloten. Als afsluiting vragen de familieleden in hun gebeden de overledene op te nemen in de hemel (Djenna).
dl. 2, p.109
|
| Sacrament |
christelijk ritueel bij een belangrijk moment in het leven
dl.1, p.94
|
| Salaat |
Het gebed voor moslims. Een moslim hoort vijf maal per dag te bidden.
Salaat is een van de vijf zuilen van de islam.
dl.2, p.63
|
| Sartre, Jean Paul |
(1905-1980). Humanistisch denker. Volgens hem is de mens een vrij wezen. Een mens mag zich niet onttrekken aan deze vrijheid.
dl.3, p.45
|
| Schoonheidsidealen |
Ideeën over hoe mannen en vrouwen eruit behoren te zien.
dl. 2, p.11
|
| Seksisme |
Discrimineren op grond van geslacht.
dl. 2, p.80
|
| Sekssymbool |
Iets of iemand dat verwijst naar seksualiteit.
dl.2, p.82
|
| Seksualiteit |
Gevoelens, ervaringen en handelingen die te maken hebben met je man of vrouw zijn.
dl.2, p.80
|
| SGP |
Staatkundig Gereformeerde Partij. Christelijke politieke partij.
dl.1, p.99
|
| Sjabbat |
Joodse rustdag. De zaterdag is voor joden een heilige dag. Eigenlijk begint de sjabbat al op vrijdagavond, na zonsondergang, met een gezamenlijk sjabbatmaal. Tijdens de sjabbat gaan de joden naar de synagoge. Sjabbat is een soort rustpunt in het drukke leven van alledag: je bidt tot God en hebt aandacht voor je naasten, de zieken en ouderen.
dl.1, p.71
|
| Sjahada |
De geloofsbelijdenis van moslims: ‘Er is geen andere God dan Allah en Mohammed is Zijn profeet’. Door het uitspreken van deze zin bevestigt een moslim dat hij moslim is. Sjahada is een van de vijf zuilen van de islam.
dl.2, p.62
|
| Sjiieten |
Een groep binnen de islam, een minderheidsgroep. In Iran is het een meerderheidsgroep.
dl.2, p.56
|
| Sjoel |
ander woord voor synagoge. Het is de plaats waar joden samen bidden, feesten of de Thora bestuderen.
dl.1, p.73
|
| Sociaal wezen |
de mens is een sociaal wezen: hij heeft andere mensen nodig om te kunnen leven
dl.1, p.125
|
| Sociale positie |
De plaats die je hebt ten opzichte van een ander.
dl.3, p.65
|
| Sociale rollen |
De verwachtingen over het gedrag bij sociale posities.
dl.3, p.65
|
| Soefisme |
Beweging (islamitisch) die de nadruk legt op een persoonlijke band met God.
dl. 2, p.59
|
| Soennieten |
Grote groep moslims. Ze vormen met tachtig procent de meerderheid van alle moslims. De naam ‘soennieten’ slaat op het voorbeeld (de Soenna) dat Mohammed en de eerste moslims gaven. Soennieten willen leven net als Mohammed en de eerste moslims.
dl.2, p.56
|
| Solidariteit |
Voor elkaar opkomen.
dl.3, p.59
|
| Solidariteit |
voor elkaar opkomen, elkaar steunen (bv. bij vriendschap)
dl. 1, p.127,128
|
| Sport |
Lichamelijke vaardigheden die in wedstrijdvorm getest worden, met regels en een organisatie.
dl.3, p.80
|
| Stereotypen |
kenmerken die aan een hele groep worden toegeschreven, die vaak niet kloppen. Bijvoorbeeld: Italianen zijn onbetrouwbaar.
dl.1, p.118
|
| Stille Tocht |
Ritueel: vaak wordt een dergelijke tocht gehouden om een bepaalde persoon of gebeurtenis te herdenken.
dl.3, p.48
|
| Suikerfeest |
Belangrijk islamitisch feest ter afsluiting van de Ramadan.
dl.2, p.71
|
| Symbool |
vaak een ding dat naar iets anders verwijst en herkenning mogelijk maakt. Symbolen zijn zichtbare tekens van onzichtbare dingen.
Levensbeschouwelijke symbolen verwijzen naar belangrijke dingen in het leven.
dl.1, p.48-51
|
| Synagoge |
plaats waar joden samen bidden, feesten of de Thora bestuderen.
dl.1, p.73
|
| Tact |
Gevoel hebben voor wat in een bepaalde situatie hoort of niet hoort.
dl.3, p.136
|
| TeNaCH |
belangrijk geschrift voor Jodendom. Het heilige boek van de joden. Joodse naam voor bijbel.
dl.1, p.36,69
|
| Theïsme |
in God geloven
dl.1, p.27
|
| Tien Geboden |
tien leefregels van de joden. Volgens de Thora heeft Mozes ze van God gekregen toen hij vanuit Egypte met het joodse volk op weg was naar het beloofde land.
dl.1, p.66,67
|
| Tolerantie |
Verdraagzaamheid.
dl.3, p.141
|
| Topsport |
Dat is sport op het hoogste niveau. De sporters zijn er vaak de hele week mee bezig en verdienen er meestal ook geld mee.
dl.3, p.82
|
| Transseksueel |
Iemand voelt zich van het andere geslacht.
dl. 2, p.80
|
| Trouw |
twee geliefden kiezen er voor zich voor een lange periode samen te zijn. Voor veel mensen betekent dat: je kiest er voor je leven met élkaar te delen.
dl.1, p.138
Ook: christelijke krant
dl.1, p.99
|
| Uiterlijk |
Datgene wat zichtbaar is van iemand: lichaam, gezicht, kleding, sieraden, etc.
dl. 2, p.8
|
| Uiterlijk van de mens |
lichaam, kleding, schoeisel, kapsel, sieraden, piercings en tatoeages
dl.1, p.108,109
|
| Veda’s |
belangrijk geschrift voor hindoeïsme. Heilig boek binnen het hindoeïsme.
dl.1, p.36
|
| Verantwoordelijkheidsgevoel |
Zorg hebben voor iemand of iets.
dl.3, p.134
|
| Verbale communicatie |
Informatieoverdracht zonder woord.
dl.3, p.18
|
| Verbond |
volgens het Jodendom heeft God met de joden een verbond gesloten.
Dit verbond wordt steeds vernieuwd. Op basis hiervan beschouwen de joden zich als het uitverkoren volk van God. In de Thora kunnen joden lezen welke bedoeling God met hen heeft.
dl.1, p.59
|
| Verkering |
duurzame relatie waarbij twee mensen bewust voor elkaar gekozen hebben
dl.1, p.136
|
| Verlichting |
(± 1700-1800) Periode waarin mensen hun verstand steeds belangrijker gaan vinden. Door wetenschap en techniek kunnen mensen de kwaliteit van hun leven verbeteren. Kerk, geloof en God gaan tijdens deze periode een steeds kleinere rol spelen.
dl.3, p.33
|
| Verliefdheid |
Een heel bijzonder gevoel waarbij je je enorm tot iemand aangetrokken voelt. Als je verliefd bent op iemand, ben je veel met hem of haar bezig.
dl.3, p.54
|
| Verliefdheid |
sterke gerichtheid op één persoon die je heel leuk vindt
dl.1, p.132-135
|
| Verloving |
Twee personen doen tegenover anderen (vooral familie, vrienden) de trouwbelofte.
dl. 2, p.142
|
| Versporting |
Ontwikkelingen waardoor sport een steeds belangrijkere plaats krijgt in de samenleving.
dl.3, p.79
|
| Vertrouwen |
het gevoel hebben dat je op elkaar aan kunt; dat je op je gemak bent
dl.1, p.127,128
|
| Verzuiling |
oprichting en ontwikkeling van eigen maatschappelijke organisaties door katholieken, protestanten (en ook socialisten) tussen 1900 en 1960
dl.1, p.81
|
| Voetafdruk |
Getal voor de ruimte die een mens nodig heeft voor zijn consumptie.
dl. 2, p.38
|
| Voorbehoedsmiddelen |
Verschillende manieren om een zwangerschap te voorkomen.
dl. 2, p.88.
|
| Vooroordeel |
een oordeel vellen (‘Italianen zijn onbetrouwbaar’) voor je weet of dat oordeel waar is. Vooroordelen komen voort uit stereotypen.
Zie ook: stereotypen.
dl.1, p.118-120
|
| Vormsel |
katholiek sacrament als je volwassen wordt. Het is een bevestiging van de doop.
dl.1, p.94
|
| Vormsport |
Sport waarbij het erom gaat hoe je die sport uitvoert.
dl.3, p.82
|
| Voyeurisme |
Neigen om anderen – meestal vrijende stelletjes – stiekem te bekijken.
dl. 2, p.80
|
| Vriendschap |
mensen die elkaar graag mogen, trekken veel met elkaar op.Vriendschap heeft vier kenmerken: genegenheid, vrijwilligheid, vertrouwen en solidariteit.
dl.1, p.127
|
| Vrijwillige relatie |
Een relatie waar je zelf voor gekozen hebt.
dl.3, p.55
|
| Vrijwilligheid |
kiezen voor iets of iemand, bijvoorbeeld voor een vriend
dl.1, p.127
|
| Waarde |
Een standpunt over wat echt belangrijk is.
dl.2, p.128
|
| Waarden |
Standpunten over wat echt belangrijk is in het leven en wat nagestreefd moet worden.
dl.3, p.104
|
| Wilde dieren |
Dieren die in ‘het wild’ leven. Wilde dieren zijn niet direct nuttig voor de mens.
dl. 2, p.31
|
| Zakaat |
De plicht voor moslims om anderen niet aan hun lot over te laten. Ook wel genoemd: de armenbelasting. Zakaat is een van de vijf zuilen van de islam.
dl.2, p.63
|
| Zakelijke taal |
Taal die de dingen letterlijk beschrijft. Het is onpersoonlijke taal.
dl.3, p.19
|
| Zelfbewustzijn |
de mens kan over zichzelf nadenken. Hij kan daardoor ook afstand van zichzelf nemen en tegen zichzelf zeggen: bepaalde dingen ga ik anders en beter doen.
dl.1, p.115
|
| Zelfstandigheid |
Zelf dingen kunnen en wíllen doen.
dl.3, p.134
|
| Ziekenzalving |
Bij katholieken wordt een stervende ‘bediend’. De zieke krijgt het sacrament van de ziekenzalving toegediend door de priester. Op de handen en voeten van de overledene wordt heilige olie gesmeerd. Het staat symbool voor de vergeving voor alle zonden.
dl. 2, p.108
|
| Ziekenzalving |
sacrament (ook wel ‘Heilig Oliesel’) voor degene die in stervensgevaar verkeert (katholiek)
dl.1, p.94
|
| Ziel |
iets in je binnenste dat contact heeft met God (of eventueel goden).
De ziel is ‘onsterfelijk’.
dl.1, p.85
|
| Zin van het leven |
de betekenis van het leven
dl.1, p.24,25
|
| Zinvraag |
de vraag naar de betekenis van het leven
dl.1, p.22-24
|
| Zionisme |
streven naar een eigen joodse staat. Veel joden willen na de Tweede Wereldoorlog een eigen staat.
dl.1, p.60
|
| Zuilen |
Moslims leven goed als ze vijf dingen goed doen. Die vijf dingen heten de ‘vijf zuilen’. Het zijn de plichten die een moslim heeft: geloofsbelijdenis, gebed, armenbelasting, vastenmaand en bedevaart.
dl.2, p.62
|